De antiquarische boekhandel bloeit online als nooit tevoren. Achter al die bijzondere boeken en prenten gaan handelaren schuil. Maar wie zijn zij? In deze serie interviews ga ik in gesprek met antiquaren. De reeks opent met Nick ter Wal (1983), weblogger, publicist, drukker-uitgever en eigenaar van Artistiek Bureau.
Hoe ben je in het boekenvak terecht gekomen?
Ik studeerde Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen en dat liep na vijf jaar op een onvermijdelijke teleurstelling uit. Rigoureus gekapt met studeren, gevolgd door een zwart gat. Daar ben ik door goede vrienden gelukkig snel uitgetrokken. Een vriendin vertelde me vervolgens dat zij had gehoord dat het antiquariaat van De Slegte een fulltime-medewerker zocht. Daar kwam ik al vaak om mijn verzameling literatuur aan te vullen.
Bij De Slegte kon ik in februari 2007 beginnen. Veel gezien, veel geleerd. Maar ik merkte snel dat ik me aangetrokken voelde tot bijzonder materiaal. Dan is het enigszins geestdodend om een hele middag paperbacks te staan prijzen. En de middag erop ook weer. Ik weet nog goed dat op een dag een oude dame zich bij de inkoopbalie meldde met drie ingelijste rijmprenten. Dat waren nieuwjaarsgeschenken van de kunstenaar Siep van den Berg. Gedichten van Gerrit Achterberg, Lucebert en M. Vasalis door Van den Berg heel speels met collages geïllustreerd. Mijn dag kon niet meer stuk.
"Ik geloof dat ik het leukste onderdeel van dit beroep dan ook het beschrijven vind. Feiten verzamelen, verbanden leggen en daar zo’n mooie mix van maken dat de klant niet kan weerstaan."
Wat vond je zo aantrekkelijk aan dit vak?
Na een jaar achter de balie bij De Slegte werd ik gevraagd om in het antiquariaat van Fokas Holthuis en Paul Snijders te komen werken. Een prachtig aanbod dat ik niet kon weigeren. Daar ging een wereld voor me open. Een boek heeft zoveel verschillende aspecten en er zitten vaak zulke interessante verhalen aan vast. De bindwijze, de drukgeschiedenis, het omslagontwerp, een inscriptie van de auteur, marginale aantekeningen van een vorige eigenaar. Je blijft je verbazen, je blijft leren. Ik geloof dat ik het leukste onderdeel van dit beroep dan ook het beschrijven vind. Feiten verzamelen, verbanden leggen en daar zo’n mooie mix van maken dat de klant niet kan weerstaan.
Wanneer ben je voor jezelf begonnen en wat is je specialisme?
Na elf fantastische jaren bij Fokas en Paul wilde ik wel zien of ik op eigen benen kon staan. Dat was in februari 2019. De treinreizen van Groningen naar Den Haag en terug hingen me ook enorm de keel uit. Ik zit nog steeds in dezelfde hoek, ik wil verkopen wat ik zelf mooi of boeiend vind: literatuur in bijzondere edities en unieke exemplaren, archivalia zoals originele foto’s en correspondenties, met af en toe een uitstapje naar ander interessant materiaal, zoals een originele partituur van Simeon ten Holt. Ik voel me het meest thuis in de twintigste eeuw. Wat is het interessantste item dat je hebt verkocht?
Dan denk ik meteen aan het eerste item uit mijn derde catalogus: een schitterende en in vele kleuren gedrukte poëziekalender uit 1953. Ik had het ding ooit gekocht vanwege het gedicht van Lucebert dat op het vierde blad stond. De typograaf had haar naam wel op elk kalenderblad gedrukt, maar ik heb aannemelijk kunnen maken dat de teksten door de latere meesterdrukker Frans de Jong moeten zijn gezet.
In de bibliografie van Frans de Jong komt deze kalender helemaal niet voor, wel vond ik een samenwerkingsverband tussen dezelfde typograaf en De Jong uit 1956. Die kalender moet dus een van de aller-allereerste uitgaven van De Jong zijn. Heerlijk gevoel om zoiets te ontdekken. Ik was er wat duur mee, dacht ik, maar ik had hem wel drie keer kunnen verkopen. Momenteel werk ik overigens aan een catalogus Theo van Doesburg. Staat een ongekend spectaculair item in. Daar verwacht ik veel van. Hoe ziet jouw typische werkdag eruit?
Die bestaat niet, vrees ik. Mijn vriendin heeft een veeleisende baan, we hebben twee jonge kinderen, dus het gezinsleven en de zaken lopen lekker door elkaar. Er zijn wel dagen dat ik een flink aantal uren achter elkaar op onze zolder kan zitten werken (pakketten maken, beschrijven, aanwinsten ordenen), maar ik moet me zo flexibel mogelijk opstellen. De post wegbrengen doe ik bijvoorbeeld als ik mijn oudste zoon van school haal. Op dit moment doet mijn jongste zoon zijn middagdutje, terwijl de oudste op de schommel zit. Als ik vanavond Netflix kan weerstaan, zou ik de administratie eens moeten bijwerken. En er liggen een paar heel dikke veilingcatalogi op mijn nachtkastje. Je werkt nu vanuit huis; zou je ooit een winkel willen hebben?
Als de Postcodekanjer op mijn huis valt, zou ik best in het centrum van Groningen een winkeltje willen openen. Ik heb wel uitgesproken ideeën over inrichting en in Amsterdam lopen nog een paar gepensioneerde kalligrafen rond die uit de losse pols fabelachtig fraaie letters op etalageruiten kunnen aanbrengen. Maar dan zou ik beslist personeel inhuren om achter de kassa te zitten. Ik werk graag in alle rust, hooguit met wat minimal music op de achtergrond, maar liever geen vragen van voorbijgangers. Jij bent vermoedelijk de jongste antiquaar van Nederland. Anders dan in het buitenland lijken in Nederland weinig jonge mensen voor dit vak te kiezen. Heb je daar een verklaring voor?
Dat is wonderlijk. Ik kan er geen oorzaak voor vinden. Misschien moeten we jonge mensen vaker en makkelijker met boeken in aanraking laten komen. Letterlijk, aanraken. Een boek in een vitrine achter glas is zoiets als een foto. En een nieuwe Boudewijn Büch, een boekengek met landelijk bereik, kan ook geen kwaad.
Wat is je favoriete boekhandel/antiquariaat?
Voor nieuwe boeken en naslagwerken fiets ik naar Godert Walter, een van de laatste zelfstandige boekhandels in de stad. En ik ga minimaal een keer per jaar naar Antwerpen, eigenlijk alleen om de winkel van Demian te bezoeken. Schitterend pand, goede locatie, smaakvolle wandversiering, zelfs een expositieruimte. Zó moet een antiquariaat zijn. Het is idioot maar altijd ontmoet ik er leuke mensen. Als geld geen belemmering zou zijn, welk boek of manuscript zou je dan willen kopen?
In mijn privécollectie ontbreekt nog een bepaalde druk van H.N. Werkman. Maar dat is een bescheiden wens, een tweedehands auto. Met een First Folio van Shakespeare zou ik me ook wel kunnen vermaken. Ik las The Millionaire and the Bard van Andrea Mays over First Folio-verzamelaar Henry Folger en diens bezetenheid was zeer herkenbaar en navoelbaar. Verzamel je zelf? En zo ja, wat?
Zijn er antiquaren die niet verzamelen dan? Ik heb een paar kleine collecties van en over auteurs die ik bewonder. Van C.C.S. Crone heb ik alle uitgaven, ook diens zeldzame debuut, en van de meeste ook een exemplaar met een opdracht van Crone. Plus een aardige map met brieven. Hetzelfde geldt voor Jan Hanlo. En van Menno Wigman heb ik bijna alles. Ik wil volgend jaar een bibliografie van Wigman publiceren. Maak je gebruik van social media om je voorraad te promoten? En zo ja, heb je daardoor nieuwe verzamelaars leren kennen?
Facebook laat ik links liggen, maar ik zit elke dag vijf minuten op Twitter en vijf minuten op Instagram. Aan een tweet een goede verkoop overhouden is me nog niet gelukt, maar ik heb dankzij Twitter wel veel leuke en enthousiaste boekenmensen leren kennen. Hoe zie jij de toekomst van het antiquariaat in Nederland?
Rooskleurig. Zolang er mensen zijn, zijn er verzamelaars. En als sommige antiquaren nu iets meer hun best doen op de presentatie van hun schatten, dan komt het wel goed. Aan de boeken ligt het niet.
Comments