Onlangs vierde Arie Molendijk (1959) zijn 3000ste taxatiedag. Onberispelijk gekleed reist Arie al decennia lang door het land om op locatie boeken te taxeren en te kopen. Ik sprak met hem over zijn verdienmodel, de liefde voor oude boeken, en de toekomst van de antiquarische boekhandel.
Hoe ben je in het boekenvak terecht gekomen?
Van mijn moeder weet ik dat ik in de box intensief bezig was met oude kranten. Op mijn manier zat ik ijverig hardop te lezen in een onverstaanbaar taaltje. Ik stapelde en rangschikte de kranten.
Ik ben tussen de boeken opgegroeid. Mijn vader was een boer met een mooie collectie oude boeken. Ooit grotendeels geërfd van zijn gelijknamige grootvader Dirk, een gezeten boer die in zijn jonge jaren met paard en tilbury stad en land afreisde naar veilingen. In de voorkamer van onze oude boerderij stond de enorme bibliotheek van mijn vader. Niemand mocht daarbij in de buurt komen. Stiekem kroop ik ernaartoe en tekende diverse titelpagina’s na van boeken van rond 1600, in rood en zwart. Voordat ik op de lagere school zat, kon ik al oude drukletters lezen. Prachtig vond ik het om tussen al die oude perkamenten boeken te snuffelen! Soms dacht ik echt te leven in die tijd.
Antiquaar Hans van den Tol uit Dordrecht zei vroeger tegen mij: "Je vader weet wat hij koopt". De liefde voor oude boeken is dus van vader op zoon doorgegeven. Zo ben ik er ingerold. In 1997 ben ik begonnen als taxateur.
Wat vind je het aantrekkelijkste aspect van dit vak?
Als ik op pad ga naar een taxatiedag is het altijd weer een verrassing wat ik
tegenkom. Ik ga zonder verwachtingen op stap, dan kan het altijd meevallen. De ontmoetingen met mensen, de verhalen bij een boek, het vele reizen — geweldig! Ik moet er op uit! De gehele dag thuis tussen de boeken is best aardig, maar dat hou ik nog geen twee dagen vol. Een recent hoogtepunt was een reis naar Curaçao, waar ik niet alleen vele interessante mensen ontmoet heb, maar tevens een prachtige bibliotheek over onder andere het slavernijverleden mocht beschrijven en taxeren.
Ook spannend zijn de onbekende boeken die ik tegenkom. Boeken die nergens te vinden zijn, zelfs geen beschrijving. Of een boek dat bijvoorbeeld voor het laatst in een verkoopcatalogus uit 1863 heeft gestaan, maar daarna nooit meer is gezien. Zo'n boek kan tijdens een taxatiedag zomaar uit een tas tevoorschijn komen!
Het taxeren van boeken is een vak apart. Je moet met mensen om kunnen gaan,
vriendelijk en respectvol. Je moet niet alleen vlotweg roepen "dat is niks waard", of simpelweg een bedrag noemen, maar ook iets vertellen over het boek. Pas dan wordt duidelijk waaróm het zo weinig of veel waard is. Ik heb in de loop der jaren wel eens mensen met kennis meegenomen naar taxatiedagen. Dat ging van geen kanten. Onzeker in de omgang en klungelend met een laptop. Dat duurt veel te lang. Als ik het niet weet, pak ik de telefoon en bel ik naar Burgersdijk & Niermans.
Ik taxeer boeken op een veilingwaarde. Dát is de echte waarde, níet de winkelwaarde. Daar ben ik op een taxatiedag heel duidelijk over. Ik kan hier nog wel uren over doorgaan. Maar ik maak ook fouten; niemand is volmaakt. Een antiquaar/taxateur die alles weet, bestaat niet. Je kunt van collega's leren, en van je eigen fouten, wees dus niet eigenwijs.
Kun je iets vertellen over jouw verdienmodel?
Heel eenvoudig: wat ik inkoop, probeer ik te verkopen. En dat wat er tussenin zit stop ik in mijn zak: dat is de winst. Het gaat mij niet om vette winsten. Ik kom goed rond en kan ervan leven. Als ik dan ook nog plezier heb in mijn werk, ben ik tevreden. Ik heb in de loop der jaren een uitgebreid klantenbestand opgebouwd. Daarnaast bied ik boeken ook aan op veilingsite Catawiki. Daar vind ik een internationaal publiek dat goede prijzen betaalt. Soms zet ik een mooi boek op de plank zodat ik er nog wat langer van kan genieten.
Verkopen is voor mij een spel en een geweldige ontspanning. Er zijn ook antiquaren die heel zenuwachtig worden als ze bezig zijn met verkopen. Als ik dat zie, denk ik: "wat een kinderachtig gedoe". Bloedserieus en gespannen. Van 1997 tot 2005 heb ik ook een veilinghuis gehad. Dat waren geweldige jaren. Boeken veilen is fantastisch! Je moet niet als een zoutzak op een stoel zitten en met een hamertje zwaaien. Nee, dat werkt niet. Je moet gaan staan, in beweging blijven en de hele zaal aan je binden!
Hoe ziet jouw typische werkdag eruit?
In ieder geval vroeg uit de veren. Soms al voor 5.00 uur. Dan is het nog lekker rustig. Geen telefoon. Ik ben absoluut niet lui en uitslapen doe ik niet. Iedere dag ziet er anders uit. Driemaal per week heb ik mijn vaste taxatiedagen in den lande en deels op uitnodiging. Daarnaast doe ik taxaties aan huis of beoordeel ik collecties voor een veiling (ik werk al jaren samen met Burgersdijk & Niermans).
Verder ben ik thuis bezig met het beschrijven van boeken, die ik vervolgens aanbied en een enkele maal restaureer. En ook de taxatiedagen moet ik natuurlijk ruim van te voren organiseren. Eigenlijk kom ik tijd te kort. Ik word ouder en krijg het steeds drukker! Mijn agenda is tot in 2024 gevuld met alle mogelijke afspraken in binnen- en buitenland.
Wat is het interessantste boek dat je hebt verkocht?
Twee keer heb ik een handgeschreven getijdenboek verkocht, een Franse en een Noord-Nederlandse. Ook heb ik eens een onbekende Deventer incunabel uit 1472 verkocht. En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Verzamel je zelf? En zo ja, wat?
Een antiquaar die niet verzamelt is geen antiquaar. Ooit had ik een prachtige handbibliotheek met betrekking tot theologie en (kerk)geschiedenis. Hier had ik jaren over gedaan, met hulp van antiquaar Hans van den Tol uit Dordrecht, die ik nu nog waardeer als de grootste kenner van het religieuze boek. Jammer genoeg is mijn handbibliotheek tijdens mijn scheiding in verkeerde handen gekomen. Die krijg ik nooit meer terug. Gelukkig heb ik inmiddels weer een aardige verzameling oude theologie in originele banden.
Is er een boek dat je ooit nog zou willen kopen?
Dat heb ik onlangs op de laatste veiling bij Burgersdijk & Niermans kunnen kopen. Een zeldzaam naslagwerk van Vander Haeghen: Bibliographie des martyrologes Protestants Néerlandais, uitgeven in 1890 in twee forse delen, in een oplage van slechts 200 exemplaren, die zich vrijwel allemaal in bibliotheken bevinden. Vermoedelijk is dit mijn eigen set geweest, ooit gekocht bij Hans van den Tol in 1985. In dit werk worden in ruim 1500 pagina's alle bekende martelarenboeken beschreven.
Verder zoek ik boeken uit mijn voorgeslacht met onder andere het ex libris stempel van N.A. Korevaar Bz. Te Molenaarsgraaf. Dat was de overgrootvader van mijn moeder, overleden in 1912: een boer die nooit werkte, maar wel verzamelde en las. Zijn bibliotheek, allemaal prachtbanden, atlassen etc., werd na zijn dood onder de vijf kinderen verdeeld. Seriewerken zijn toen liefdeloos uit elkaar gehaald en soms te gelde gemaakt. Beter een paar koeien voor dat geld. Zo ging dat.
Hoe kijk je aan tegen de huidige staat en de toekomst van de antiquarische boekhandel?
Met de komst van internet is het niet meer zo gezellig als vroeger. Ik ben in veel dingen nog van de oude stempel en maak graag gebruik van naslagwerken en mijn parate kennis. Met internet is alles onder handbereik, maar ik heb veel respect voor ouderwetse antiquaren die het zonder internet konden.
Er blijft zeker belangstelling voor het oude boek: dat zie je op veilingen, waar goede prijzen worden gehaald. En er komen ook nog steeds nieuwe verzamelaars bij. Alleen met het merendeel van de religieuze boeken is het gedaan. Antiquariaten gespecialiseerd in theologie staan bomvol en de prijzen worden steeds meer opgeschroefd. Als een particulier biedt op een zeldzaam theologisch boek, moet hij het meestal verliezen van hartstochtelijke handelaren die met rode oortjes bieden. Het theologische boek blijkt ineens zeldzaam.
"'Zeldzaam! zeldzaam!' zijn zo ongeveer de enige woorden die ze nog kunnen uiten!", waren ooit de profetische woorden van Hans van den Tol.
Comments