In 1955 werd het 400-jarig bestaan van Monnickendam gevierd met een kleine expositie. Onderdeel van deze tentoonstelling was een manuscript van de Broeker koopman Cornelis Schoon (1719-1778), getiteld Beschryving van het dorp Broek. Schoon schreef dit manuscript in 1759/1760, illustreerde het met fraaie tekeningen en plattegronden en liet het binden in perkament.
Naast zijn werk als koopman had Schoon kennelijk voldoende vrije tijd om zich toe te leggen op tekenen en schrijven. Hij tekende met name topografische onderwerpen, maar Museum Boijmans van Beuningen bezit ook een tekening met enkele zeilschepen. En in het Noord-hollands Archief wordt een literair manuscript van zijn hand bewaard: Mengelpoëzy uit 1749, dat in 1906 op een veiling is verworven.
Het handschrift over Broek is uiteraard een zeer belangrijke historische bron voor de geschiedenis van misschien wel het mooiste dorp van Nederland. Diverse gebouwen die Schoon tekende, bestaan inmiddels niet meer, en zijn plattegrond van Broek was uniek. Tijdgenoten waren al op de hoogte van het belang van het manuscript. Zo wordt het genoemd in Tegenwoordige staat der Vereenigde Nederlanden; agtste deel, zynde het vervolg der beschryving van Holland (1750).
Het handschrift is duidelijk gemodelleerd naar een gedrukt boek. De titelpagina's zijn geschreven in rood en zwart, het heeft diverse fraaie vignetten, telt ruim 400 pagina's en is geïllustreerd met een handgetekend frontispice en 18 nauwkeurige tekeningen, voornamelijk kaarten, plattegronden en gezichten, hoegenaamd allemaal getekend door Cornelis Schoon zelf. Op de eigenlijke beschrijving volgt nog een aanhangsel: Aanhangsel. Aan de beschryving van het dorp Broek. Behelsende lijsten van de namen der personen, die de burgerlijke en kerkelijke ampten aldaar hebben bedient.
Na de expositie van 1955 raakte het handschrift echter zoek. Gelukkig werd het in 1973 teruggevonden, samen met een portefeuille met 76 onbekende tekeningen. Die tekeningen, met citaten uit het manuscript, werden vervolgens in 1979 uitgegeven in Waterland getekend door Cornelis Schoon (1719 - 1778), door A.P. Bruigom voorzien van noten, aantekeningen en een register. Het manuscript is echter nog altijd niet (volledig) uitgegeven.
De huidige eigenaar verwierf het via een handelaar uit Leiderdorp en heeft nu besloten het via veilingsite Catawiki te verkopen. Het boek heeft een schatting van € 4.000-6.000 en de veiling loopt nog tot 30 december 2022, 20:00 EST.
Comments